I will be never a mother again,
I’ll never have a grand child,
I’ll never have a son,
I will not know that kind of joy.

Hatidža Mehmedović, 1 maart 1952 – 22 juli 2018.

Hatidža Mehmedović in het Srebrenica-herdenkingscentrum, 2017

Hatidža Mehmedović werd in 1952 geboren in het dorp Bektići, niet ver van Srebrenica. Bij de genocide in 1995 verloor zij haar man Abdullah, haar jongvolwassen zonen Azmir en Almir, twee broers en een groot aantal andere familieleden. Mehmedović werd voorzitter van de Moeders van Srebrenica: meer dan twintig jaar vocht ze voor waarheid en gerechtigheid. Na een lang ziekbed overleed ze op 22 juli 2018 in een ziekenhuis in Sarajevo.

Opmerkelijk was Mehmedović’ verhuizing in 2003 vanuit een voorstad van Sarajevo terug naar Srebrenica. Geen eenvoudige stap: na de genocide woonden daar immers voornamelijk Servische Bosniërs, die hun nieuwe buurvrouw treiterden en bedreigden. Niettemin probeerde Mehmedović te werken aan een goede verstandhouding met allen; zo hielp zij er bijvoorbeeld noodlijdende Serviërs.

Filmmaker Angelina Jolie: ‘Mehmedović maakte geen onderscheid tussen slachtoffers, maar erkende ze allemaal als waardige mensen die respect verdienen. Zelfs toen haar gezondheid achteruitging, hielp ze bij het organiseren van konvooien met voedsel en medicijnen voor Syrische vluchtelingen. Ze stierf op 65-jarige leeftijd, ongetwijfeld als gevolg van alles wat ze heeft moeten meemaken. Helaas te vroeg.’

De begrafenis in Mehmedović’ geboortedorp werd geleid door hoofdimam Damir Peštalić, die getuigde van dankbaarheid: ‘Ik weet dat ik met onze moeders – en samen met hen aangezien ik in Srebrenica woon – vecht voor waarheid, gerechtigheid en een nieuw leven in Srebrenica. Het is een unicum in de wereld om opnieuw te leven in een oord waar volkenmoord is gepleegd.’

In tranen ontvouwde de hoofdimam bij het plechtige afscheid dat Mehmedović zijn tweede moeder was: ‘Tijdens het Suikerfeest bezochten we haar als eerste, zoals we ook onze kinderen hebben geleerd om eerst vrouwen te bezoeken die geen kinderen hebben. Hatidža was mijn en onze bron van inspiratie. Het gelukkigst was zij als zij hoorde dat er een kind was geboren in Srebrenica. Er is hier ook geen koter die geen cadeautje van haar ontving; ze wilde dat de hier geboren kinderen gelukkig zouden zijn. Ze wilde niet haar verdriet laten zien, en heeft óns getroost in plaats van andersom.’

Jolie over Mehmedović’ geestkracht: ‘Het voorbeeld dat ze gaf, zal in de herinneringen voortleven van iedereen die haar kende en in de verhalen die we allemaal moeten delen terwijl we leven, opdat de herinnering aan Srebrenica nooit vervaagt. … Mehmedović leefde een oprecht leven. Ze stond nimmer toe dat iemand haar bang maakte, of haar afviel voor haar gevoel voor waarheid en gerechtigheid. Velen van ons zullen evenmin gerechtigheid ervaren tijdens ons leven, maar we kunnen geen fouten maken als we haar voorbeeld volgen.’

Bronnen:

  • ‘Hatidža Mehmedović ukopana u mezarju Bektići’, Al Jazeera Balkans, 25 juli 2018.
  • Angelina Jolie, ‘In the pain of Srebrenica, remembering the power of one woman’s life’, CNN, 23 juli 2018.