Het pad dat de donkere communistische tijd van Estland symboliseert. Een nabestaande wijst op een naam.
Dit jaar was deze EU-herdenkingsdag net zoals vorig jaar in Tallinn (Estland). Met dit verschil, dat dit keer het indrukwekkende gedenkteken voor de ‘Slachtoffers van het Communisme’ werd onthuld. Dit gedenkteken omvatte een monument een een park, met een totaalgrondoppervlak van 30.000 m2. Het monument bestaat uit een pad van circa 100 meter dat schuin omhoog voert tussen twee hoge zwartstalen wanden. Met op die wanden namen van meer dan 22.000 Esten die zijn vermoord of omgekomen vanwege de communistische terreur en van wiens graven grotendeels onbekend blijven. Een schier eindeloze rij namen. Het pad symboliseert de verschrikkelijke communistische tijd.
Tijdens de opening werd zachtjes maar indringend het muziekstuk van Arvo Part ‘Spiegel im Spiegel’ ten gehore gebracht. Hier en daar kon men mensen zien die op zoek waren naar en naam, en die ook vonden. Ze maakten er een foto van. Aangrijpend.
Aan het einde van het pad na de bocht omgegaan te zijn, is men ineens in een heel nadere wereld: een liefelijk weide met bomen die de ’tuin van de thuiskomst’, het vrije Estland, uitbeeldt.
Het podium in het park de plaats waar toespraken werden gehouden en kransen gelegd. Op de achtergrond is de zwartstalen wand van het pad te zien.
Later hielden verschillende mensen een toespraak; de president van Estland Kersti Kaljulaid. Die zei ondermeer: “Toch zijn er mensen die totalitaire ideologieën rechtvaardigen onder verschillende voorwendsels, en zeggen dat idealiter die op een of de ander manier echt edel is. Alleen de implementatie ervan is tot nu toe mislukt. Maar elke totalitaire ideologie is van nature een vijand van vrijheid en we kennen de hoge prijs door onze eigen historische ervaring. (…) Democratische landen moeten ervoor zorgen dat haat nooit de beslissingen van iemand zal leiden. We moeten nadenken over het handhaven en beschermen van de democratie en Europese morele waarden – burgerrechten en vrijheden – tegen alle vormen van populisme en extremisme. Alleen dan kunnen we zeker zijn van de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen, ” Verder spraken enkele religieuze leiders (RK en joodse), de voorzitter van het Estse Monumenten Vereniging Leo Öispuu, (oud)-voorzitter van het Platform of European Memory and Conscience , Göran Lindblad en tenslotte generaal Riho Terras. Gebeden werden uitgesproken. Dit werd afgewisseld met koorgezang.
De president en vertegenwoordigers van die verschillende (overheids)instanties legden ook kransen. Ook ministers van Justitie van de Oost-Europese landen: Estland, Letland, Litouwen, Polen, Kroatië en Roemenië. Helaas, werden er geen kransen door vertegenwoordigers van West-Europese landen gelegd. Ook niet door vertegenwoordigers van de Europese Unie. Hier blijkt weer, dat men in West Europa geen interesse heeft wat een Oost-Europeaan bezig houdt.
Na deze plechtigheden was er die middag een conferentie met als titel: “Waarom is Utopia niet bereikt ondanks miljoenen slachtoffers? Communistische misdaden en Europese herinnering.”
Richard Overy houdt zijn keynote speech.
Richard Overy, hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit van Exeter benadrukte in zijn keynote speech dat ondanks dat Europa vrij is van communistische regimes, de situatie in de wereld verre van vredig is. “Weinig Europeanen lijken bereid te erkennen dat China een autoritaire een-partij-staat is die de mensenrechten schendt. Die ontkent de vrijheid van meningsuiting en vereniging voor ongeveer een kwart van de wereldbevolking.” Door dit voorbeeld benadrukte Overy het feit dat vrijheid niet als vanzelfsprekend kan worden beschouwd. “Historische kennis is van cruciaal belang en die moet in leven worden gehouden, niet alleen door het toegewijde werk van geleerden die de kloof blootleggen tussen totalitaire retoriek en de brutale realiteit, maar ook door bredere publieke betrokkenheid bij de herinnering aan de slachtoffers door programma’s van onderwijs, openbare evenementen en websites van herdenking.”
Een uitgebreid verslag van de herdenking in het Engels vindt u hier.