Paneldiscussie over ‘Elke natie heeft zijn eigen historisch perspectief. Caesuras en parallellen in Europa’s verleden en in onze herinnering’.
European Network Remembrance and Solidarity (ENRS) hield zijn jaarlijkse symposium in Berlijn. Dit was haar tweede jaarlijkse symposium. De eerste symposium vond plaats in Gdansk (Polen).
In het kader van het EU programma ‘European Remembrance’ werd er de conferentie gehouden met als onderwerp ‘How much transnational cooperation does the European remembrance require? Caesuras and parallels in Europe.’
Keith Lowe (Engeland) hield een gloedvol betoog getiteld: ‘Not a Laughing Matter: Different Cultures of the Second World War Remembrance Across Europe’. Citaat: ‘Elke natie in Europa heeft een andere ervaring uit het verleden. Sommigen van ons werden nooit door een vijand bezet. Sommigen van ons waren bezet door de nazi’s, de communisten en door beiden. Sommigen van ons ervoeren fascisme of communisme als een externe kracht en sommigen van ons hadden onze eigen nationale versies. Het idee dat we allemaal op dezelfde manier de geschiedenis kunnen zien, is eigenlijk gewoon een onmogelijke droom. We zijn allemaal gewoon te verschillend van elkaar.’
De Pool Andrezej Paczkowski: ‘European Remembrance between the East and West’. Citaat: ‘De bloedige interventie in Hongarije, de invasie in Tsjecho-Slowakije, de invoering van de staat van beleg in Polen en de publicatie van de Goelag Archipel van Aleksandr Sozjenitsyn, hebben geleid tot een uitholling van het onvoorwaardelijke pro-Sovjetisme van westerse intellectuelen, zo gewoon in de jaren 1940 en 1950 . Toch slaagde het er niet in kennis te verspreiden over wat zich ten oosten van het IJzeren Gordijn werkelijk afspeelde en wat de fundamenten van het specifieke systeem dat vaak wordt aangeduid als ‘reëel socialisme’ in de intellectuele cultuur van dat ‘reële Europa’ lagen.’
Dan Diner, professor verbonden aan de universiteiten van Leipzig en Jeruzalem hield een lezing met als titel ‘Continental shifts’. Zo stelde hij onder meer ‘9 mei 1945 graveert een heel ander spoor in de herinnering – een beetje geliefd, maar voor de (politiek) voormalige Oost-Europeanen niettemin een verplicht, icoon van herinnering dat het einde van de Tweede Wereldoorlog markeert’, en ‘De reactie in de post-Sovjet-samenleving op misdaden gepleegd tijdens het stalinisme lijkt in sommige opzichten op een staat in de nasleep van een traumatische burgeroorlog: er wordt gezwegen over wat er is gebeurd.’
Het is interessant om de uitspraken van de Brit Lowe tegen die van de Pool Paczkowski en Dan diner te zetten. De laatsten laten blijken dat men in het Westen op een ander spoor zaten dan in het Oosten; dat men in het Westen de situatie in het Oosten niet begreep, of niet wilde begrijpen.
SGTRS was erbij aanwezig. Klik hier voor het programma. De tekst van de lezingen zijn bij SGTRS te verkrijgbaar.
Informatie over het symposium in Praag, in 2014 vindt u hier.