Seminar in oktober 2013 te Vilnius (Litouwen)
Wij werden welkom geheten door onder meer de minister van justitie Dr Juozas Bernatonis. Daarna de volgende ‘hoogtepunten’. (Hier het volledige programma).
Dr. Jogchum Vrielink gaf zijn lezing ‘Holocaust denial: effects of the prohibition of Holocaust denial and (other) racist hate speech of perpatrators and vinctims.’ Interessant was zijn conclusie: zowel de slachtoffers als de daders ervaren weinig effect van de wetgeving. De meeste geïnterviewde slachtoffers vinden de wet contraproductief. Wat de daders betreft, zij zien in de wet een uitdaging.
Dr. Herald Wydera sprak over: ‘Totalitarianism and the emergence of democracy’. Hij lichtte zijn stelling toe, dat democratie en totalitarisme geen tegenpolen waren maar in elkaar konden overgaan (‘more cyclical than dichotomic’). In zijn lezing noemde hij de term ‘totalitarianism inverted’. Een lezing toegesneden op de nieuwe lidstaten van de EU. Dr Neela Winkelmannová (directeur van het Platform) sprak over ‘Killings along the iron curtain and the right of justice’. Uitgangspunt: het doodschieten aan het IJzeren Gordijn van mensen die vluchtten is erkend als een misdaad tegen de menselijkheid. Van enkele gevallen zijn de daders en slachtoffers bekend. Deze gevallen zijn aanhangig gemaakt, maar de procesgang is verzand. Bekend is, dat de rechters in die gevallen nog behoren tot de oude nomenklatoera.
Verder noem ik hier nog de Amerkaan Mr. Lee Edwards. Onder de niet helemaal zijn lezing dekkende titel: ‘The hate crimes by totalitarian regimes in the United States’ vertelde hij, dat er concrete plannen bestaan om (in 2017) een museum over het communisme in Washington DC te openen. In Washington DC is al een museum over de Holocaust. Toch een merkwaardige ontwikkeling. Uitgerekend in Amerika zo’n museum, terwijl er in Europa, de bakermat van het communisme, geen museum, of zelfs geen plannen ervoor zijn. Het enige is een resolutie van het Europarlement die in die richting wijst.
De seminar werd afgesloten met een bezoek aan het ‘Stalinmuseum’. Een museum waar de cellen en martelkamers nog net zo zijn gebleven zoals ze zijn achtergelaten door resp. de nazi’s en later de communisten.
Nog een vermeldenswaardig aspect van de bijeenkomst. De conferentie werd gehouden ten tijde dat Litouwen voorzitter was van de Europese Unie.
Johann Grünbauer
Voorzitter SGTRS